Mijn eerste foto

Belichtingstijd heb ik mijn virtuele plekje in de ruimte genoemd. Godzijdank was deze titel nog vrij, want ik vind hem zo toepasselijk. Echt een vlag waaronder ik alles uit kan stallen wat ik de moeite van het memoreren waard vind.

Mijn eerste foto maakte ik ergens tweede helft jaren vijftig met de Agfa-klak van moeder. Heel bijzonder, bedenk ik nu, dat zij; de vrouw van een arbeider en moeder van tien kinderen, zich een fototoestel veroorloofde! Ik veronderstel dat het vertrek van één van mijn broers haar tot deze stoutmoedige daad heeft gedreven. Zeventien jaar oud vertrok hij onder de bescherming van een pater karmeliet naar Brazilië om daar de priesteropleiding af te ronden, die hij in Zenderen begonnen was. Toevallig of misschien ook niet verscheen verleden jaar bij Prometheus een boek van Marcel Haenen 'Tien paters op Gods grote akker', dat het leven van de laatste lichting Nederlandse missionarissen in Brazilië beschrijft. Hoewel mijn broer bij de voorlaatste lichting zat hebben ze ook gebruik gemaakt van de brieven die hij in die jaren naar ons ouderlijk huis schreef.

Terug naar de Agfa-klak met het geel gekleurde rolletje, dat je eerst los moest peuteren waarna het nog een hele toer was om het begin in het gleufje van het toestel te plaatsen. Had je geluk - lag je rolletje niet als een uitgewaaierde rol WC-papier op de grond en overleefde het ook het eruit halen - dan ontving je na ongeveer een week, acht foto's met de afmeting van de negatieven, namelijk zes bij negen centimeter. Ik heb er nog heel wat in mijn bezit.

Niet toevallig dat het object van mijn allereerste foto een groepje kinderen is: mijn twee jongste broers en drie buurkinderen. Kinderen vormen, ook nu nog, een belangrijk onderwerp binnen mijn fotografie. Kinderen van mijn broers, zus, neefjes, nichtjes, kinderen van vrienden; ik heb er heel wat voor mijn lens gehad voor ik zelf moeder werd.

Terugkijkend naar de foto zijn het niet de kinderen, maar het interieur dat me verrast. De kinderen zitten in en op de leunstoel waar vader na het eten even een dutje in deed. Het aquarium waar hij woest op bonkte omdat de vraatzuchtige maanvissen het kroost van de guppy's of neontetra's voor zijn ogen opaten. De Fuchia in de vensterbank, het pluche tafelkleed. Ik vraag me af waar de courantenhanger aan de muur gebleven is. Zeker net als de kopergravure bij de verhuizing door de hulp bij het grofvuil gezet. Ik probeer de boeken aan hun kaft te herkennen. Onderin liggen stapels prismaboeken. Bovenin staan boeken als: Bittere vrijheid, over het drama van de mannen die na de oorlog in Russische gevangenschap raakten. Jaren later naar huis terugkeerden, waar ze vrouw en kinderen van zich vervreemd vonden. Een ander boek: Dorothea's heerszuchtige liefde is me ook altijd bij gebleven. Misschien omdat mijn overgrootvader door zijn vader, een rijke herenboer, is onterft nadat hij met mijn overgrootmoeder (beneden zijn stand) trouwde. Dorothea begint als meid op een grote herenboerderij, maar als ze sterft heeft ze alles in haar bezit. Lekker puh!

De kamer lijkt schever dan hij in werkelijk was. Ik heb de foto niet helemaal recht genomen. Die kamer met zijn uitzicht op het weiland ernaast! In de zomer, het raam wijd open, speelden wij daar en reikte moeder ons de boterhammen aan.

De kinderen zijn er nog. Het huis is verdwenen, de kamer biedt geen uitzicht meer.