Belichtingstijd: Fotoalbum:

tribune harddraverij 1984

Nu, juist nu er bij mij kanker is geconstateerd, kan ik niet meer wachten. Ik moet de verzameling foto’s, die ik boven op de boekenkast in dozen bewaar, eindelijk in albums plakken. Mijn kinderen, Aram en David, mogen straks bij het leegruimen van mijn huis, niet hun hoofd breken over de identiteit van een afgebeeld persoon, meestal een kind, of raden naar de plek waar een foto is genomen en zich afvragen wanneer dat is geweest? Alleen ik kan voor hen de geschiedenis rangschikken. Zoals ik ook hun kinderjaren structureerde met slapen, spelen, een schone broek en een hapje eten precies op tijd. Mijn kinderen: mijn achilleshiel. 

David één jaar

In een flits heb ik hun rappe bewegingen stilgelegd. Kijk de foto’s van David, mijn jongste zoon, zijn de laatste die ik heb ingeplakt. Ik maakte ze op zijn eerste verjaardag. In zijn Dikkie Dik trui, die ik voor de gelegenheid heb gebreid, staat hij naast zijn buggy en zit hij in het rieten kinderstoeltje met pop Leentje. Op het balkon van onze flat, in het roze licht van de avondzon, heb ik hem geportretteerd. Soms trekt een lachje om zijn vochtige mond. Vaker kijkt hij, vanonder zijn gestileerde wenkbrauwen, ernstig naar mij en is geboeid door het fototoestel. Een briesje blaast plukjes van zijn blonde zijden haartjes recht de lucht in. 

Suikerspinnen

Drie volle fotoboeken heb ik van Aram, mijn oudste zoon. Als hij tweeëneenhalf is houdt het op. De laatste foto’s die ik van hem inplakte zijn genomen op de paardendagen in mijn geboortedorp: Aram met zonnepet op de tribune tussen neefjes en nichtjes bij de renbaan. Aram met suikerspin in de wandelwagen tussen de kermisattracties. Aram in een vliegtuigje. Aram huilend van vermoeidheid aan het einde van de dag in de nog krachtige armen van oma.

Aram in vliegtuigje

Opvallend vaak staan Aram en David alleen of samen op een foto afgebeeld. De argeloze kijker kan gemakkelijk de indruk krijgen dat het om twee verweesde kinderen gaat. Slechts af en toe, als we bij oma logeren, zitten ze bij haar op schoot of hebben ze de arm van een tante of oom om zich heengeslagen. 





Helemaal voor in Aram’s eerste boek heb ik wat foto’s van mezelf geplakt. Ik sta buiten op het balkon van mijn appartement. Op de achtergrond vaag het massief van de flat, die torenhoog en loodrecht naast onze flat is neergezet. Utrecht Overvecht. Veertigduizend mensen op en door elkaar gestapeld. Het is augustus 1981. Een paar jaar eerder ben ik er komen wonen. Ik kan me nog herinneren, dat ik bij het eerste gezicht aan de konijnenhokken van vader moest denken. Iedere woning zijn eigen ruif, maar voornamelijk was ik blij. Zeurende hospita’s of ineens je kamer uitgezet worden, behoorden tot het verleden. Eindelijk had ik een voordeur met een eigen drempel en al was het een huis met slechts één kamer, een keuken en douche met toilet, het was wel voor mij alleen. Binnen een maand stond op het balkon een door mezelf getimmerde plantenbak zo groot dat ik er languit in kon liggen.

‘Je moet een laag van minstens twintig centimeter aarde nemen, willen de planten goed wortel kunnen schieten,’ heeft vader me geleerd. Nog diezelfde zomer groeide er een variatie aan wilde bloemen op mijn balkon en nergens zag ik zonnebloemen warmer kleuren als tegen de grijze achtergrond van betonnen flatgebouwen.

zomer 1981

Vriendelijk zonlicht valt op mijn gestalte en handen, die uitgebloeide bloemen en dorre blaadjes in de planten zoeken. Mijn vriendin Julia heeft de foto’s van opzij genomen. Zwart-wit met een romantisch effect. Een dun laagje vaseline in de periferie van de lens vervaagt de scherpte naar de randen. In het centrum steekt mijn zwangere buik in een punt naar voren. Zelfs mijn uitpuilende navel is, dwars door het strakke tricothemd te zien. Beige was de kleur van het hemd, weet ik nog. Het is vast net als de meeste T-shirts als kwastendoek in mijn verfkist geëindigd.

Julia wilde perse de foto’s maken. Ze had er op gestaan. Met welk fototoestel, vraag ik me nu af? Was het haar camera of de oude spiegelreflexcamera, die na Aram’s geboorte al snel in de kast bleef liggen? Te groot, te zwaar om te vervoeren. Samen met een kind in een draagzak op mijn buik, mijn rugzak volgepropt met verschoningen. Daar kwam bij dat Aram, vijf maanden oud - nog voor ik het juiste diafragma of de scherpte in kon stellen - al uit het beeld verdwenen was. Van die tijd af maakte ik geen foto’s meer, maar schoot ik plaatjes met mijn kleine half automatische canon. Er zijn geen foto’s van Julia samen met mijn kinderen.